بیماری پسوریازیس جزو بیماری‌های خود ایمنی بدن بوده که منجر به انباشتگی و تجمع سلول‌های پوستی با سرعت زیادی می‌شود. انباشتگی این سلول‌ها منجر به ایجاد حالت صدفی و یا فلسی بر روی پوست شده و یه طور معمولا ناحیه‌ای قرمز و ملتهب را دور آن به وجود می‌آورد، این فلس‌ها به طور معمول به رنگ سفید و نقره‌ای هستند و به شکل برآمده و ضخیم مشاهده میشوند. در موارد کمی نیز این بیماری بر روی دهان، ناخن و همچنین اطراف ناحیه تناسلی تاثیرگذار میباشد. در ادامه با داروخانه آنلاین دارو247 همراه باشید تا انواع این بیماری، علائم و را‌ه‌های درمان آن آشنا شوید.
انواع مختلف پسوریازیس
این بیماری انواع مختلفی داشته که عبارتند از:
- پسوریازیس تاولی (Pustular)
- پسوریازیس اریترودرمیک (erythrodermic)
- پسوریازیس پلاکی (plaque)
- پسوریازیس معکوس (inverse)
- پسوریازیس خال‌دار (Guttae)
در ادامه به توضیح هریک از این موارد می‌پردازیم:
پیشنهاد مطالعه : عوارض ژلیش ناخن
پسوریازیس تاولی (Pustular)
پسوریازیس تاولی در بزرگسالان و افراد بالغ متداول‌تر است. در این نوع بیماری برجستگی‌هایی به شکل تاول که درون آن‌ها از چرک سفید پر شده است قرار دارد. این برجستگی‌ها در بعضی از قسمت‌های پوست را قرمز و ملتهب می‌کند. این مدل از بیماری پسوریازیس به شکل پچ‌های موضعی و محدود بوده و گسترش زیادی نداشته و فقط بعضی از نواحی پوستی از قبیل پاها و دست‌ها را درگیر خود می‌گند.
پسوریازیس اریترودرمیک (erythrodermic)
این مدل از بیماری پسوریازیس نسبت به یار مدل‌های آن شدیدتر بوده ولی شیوع کمتری دارد. پسوریازیس اریترودرمیک در مراحل نخستین خود قسمت وسیعی از پوست را مانند آفتاب سوختگی ملتهب و قرمز می‌کند. در مرحله دوم، راش‌هایی که با سوزش همراه هستند و قرمز میباشند مشاهده شده که این راش‌ها 90% سطح پوست فرد مبتلا را درگیر می‌کند. در این مرحله معمولا فرد بیمار به ضعف عمومی بدن و تب نیز دچار می‌شود.
توجه داشته باشید ه این مدل پسوریازیس جزو بیماری‌های خطرناک بوده به همین دلیل باید فرد مبتلا زیر نظر پزشک متخصص خود دوره‌های درمانی را به صورت کامل طی کند.
پسوریازیس پلاکی (plaque)
متداول‌ترین نوع بیماری پسوریازیس، نوع پلاکی آن بوده که 80% بیماران مبتلا به این بیماری به این مدل از آن مبتلا هستند. در این نوع از بیماری پسوریازیس پلاک‌های قرمز و ملتهب به شکل موضعی در قسمت‌های مختلفی از پوست مشاهده می‌شود. فلس‌های سفید و نقره‌ای رنگ معمولا این پلاک‌ها را پوشانده‌اند. این پلاک‌ها اغلب روی زانو‌ها، ۀرنج و یا پوست سر مشاهده می‌شود.
پسوریازیس معکوس (inverse)
این نوع از پسوریازیس منجر به بوجود آمدن نقاط ملتهب و براق روی نواحی مختلف پوست شده است. پسوریازیس معکوس معمولا اطراف پستان‌ها، زیر بغل، اطراف ناحیه تناسلی و کشاله ران مشاهده می‌شود.
پسوریازیس خال دار (Guttae)
این نوع از پسوریازیس معمولا کودکان را به خود مبتلا می‌کند. در پسوریازیس خال دار نقاط کوچک و صورتی روی سطح پوست دیده می‌شود. این خال‌ها معمول بر روی بازوها، شکم و پاها مشاهده میشوند. عفونت‌های باکتریایی همچون عفونت مجاری تنفسی فوقانی و بقیه عفونت‌های استافیلوکوک تحریک شده، تعداد این خال‌های صورتی را افزایش می‌دهند.
علائم پسوریازیس چیست؟
همانطور که گفتیم بیماری پسوریازیس انواع مختلفی داشته به همین دلیل علائم و نشانه‌های این بیماری نیز در افراد متفاوت است. در بعضی از افرادی که به این بیماری مبتلا شدند، پراکندگی فلس‌های پسوریازیسی وسعت و التهاب زیادی داشته و حدود 90% پوست را درگیر کرده و در برخی نیز اندازه آن کم است.
متداول‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- به وجود آمدن پچ‌های ملتهب و برجسته بر روی سطح پوست
- تشکیل فلس‌های سفید یا نقره‌ای و همچنین پلاک‌های قرمز روی سطح پوست
- خشکی پوست که منجر به خونریزی و ترک خوردگی پوست می‌شود.
- احساس خارش و سوزش و دور پچ‌های برجسته و ملتهب
- احساس ورم و درد در ناحیه مفاصل
چه عواملی در پیدایش پسوریازیس نقش دارند؟
بر اساس تحقیقات انجام شده در دهه اخیر عوامل زیر بر روی پیدایش این بیماری موثر هستند:
- ژنتیک
- سیستم ایمنی
در ادامه به توضیح مختصری در مورد این موارد می‌پردازیم.
پیشنهاد مطالعه : بهترین ویتامین برای سیاه شدن مو
عامل ژنتیکی
در کروموزوم‌های 2% تا 3% از افراد، ژن‌های وجود داشته که باعث به وجود آمدن بیماری پسوریازیس می‌شود. در صورتی که یکی از افراد خانواده فرد به این بیماری مبتلا باشد، احتمال مبتلا شدن آن فرد به پسوریازیس بیشتر است.
سیستم ایمنی
افرادی که به پسوریازیس مبتلا هستند، به یک مدل نقص خود ایمنی در بدن خود دچار هستند. در این نوع بیماری سیستم ایمنی بدن به سلول‌ها و بافت‌های خود در پوست حمله کرده و منجر به ایجاد زخم و التهاب بر روی پوست می‌شود. همچنین حمله به سلول‌های خودی باعث ایجاد خطای چرخه سلولی شده و منجر به ساخت بیش از اندازه سلول‌های اپیدرمی در بدن می‌گردد. سلول‌های اپیدرمی در عمق پوست به وجود آمده و پس از مدتی به سمت قسمت بالایی پوست رفته و در آنجا روی همدیگر انباشته می‌گردند. این تجمع باعث ایجاد پلاک‌ها و پچ‌های پسوریازیسی می‌شود.
درمان پسوریازیس
متاسفانه این بیماری به صورت قطعی درمان می‌شود، ولی بعضی از توصیه‌های درمانی و داروها ممکن است باعث کاهش علائم و عوارض آن شود. دو روش زیر باعث کاهش علائم بیماری پسوریازیس میشوند:
- استفاده از پمادهای موضعی
- استفاده از داروهای سیستمیک و خوراکی
در ادامه هر یک از این روش‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پمادهای موضعی
این کرم‌ها و پمادهای موضعی باید روی ناحیه‌ای از پوست آسیب دیده استعمال شوند. این پمادها برای پسوریازیس خفیف تا متوسط مناسب است. برخی از این کرم‌ها و پمادها عبارتند از:
- کورتیکواستروئید
- رتینوئیدهای پوستی
- پمادهای آنالوگ ویتامین D
- سالیسیلیک اسید
- دیترانول
- مرطوب کننده‌های پوستی
داروها سیستمیک و خوراکی
اگر فردی به نوع شدید این بیماری مبتلا شود، به صورتی که استفاده از پمادها و کرم‌های موضعی تاثیری بر روی شدت آسیب پوست نداشته باشد بیاد از داروهای خوراکی یا تزریقی استفاده کند.
لازم به ذکر است که این داروها ممکن است با اثرات جانبی همراه باشد. به همین دلیل پزشکان این داروها را برای مدت زمانی کمی تجویز می‌نمایند. برخی از این داروها عبارتند از:
- متوترکسات
- رتینوئیدها
- سیکلوسپورین
در ادامه به توضیح مختصری در مورد این داروها می‌پردازیم:
پیشنهاد مطالعه : مکمل های ضروری دوران شیردهی کدام اند ؟
متوترکسات
متوترکسات سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و از حرکت سلول‌های سفید بر روی پوست جلوگیری می‌کند. لازم به ذکر است که استفاده از این دارو عوارض متعددی از قبیل اختلال در عملکرد کلیه، کبد و مغز استخوان ایجاد می‌کند.
سیکلوسپورین
سیکلوسپورین نیز مانند داروی قبلی قدر به سرکوب سیستم ایمنی بدن بوده و از حرکت سلول‌های سفید بر روی پوست جلوگیری می‌کند. این دارو نیز عوارضی از قبیل التهاب و تورم لثه‌ها دارد. برای اینکه از عوارض آن جلوگیری کنید باید به صورت روزانه دندان‌های خود را مسواک زده و حتما از نخ دندان استفاده کنید.
رتینوئیدها
رتینوئیدها تکثیر سلولی را کاهش داده و از انباشته شدن و تجمع سلول‌های پوستی و همچنین به وجود آمدن پلاک‌های پوستی جلوگیری می‌کند. لازم به ذکر است که پس قطع مصرف این دارو، علائم مجددا بروز پیدا می‌کند. از عوارض این دارو می‌توان بع التهاب لب و ریزش مو اشاره کرد.
آیا پسوریازیس مسری است؟
پسوریازیس یک بیماری مسری نبوده چون عاملی که باعث به وجود آمدن این بیماری نی‌شود میکروبی نیست. در واقع این بیماری نقصی ژنتیکی درون چرخه تولید سلول‌های پوستی بوده که منجر به ساخت بیش از اندازه سلول‌های اپیدرم می‌گردد. در نتیجه اگر با پلاک‌های پوستی افراد مبتلا با این بیماری تماس داشتید نگران نباشید چون در معرض این بیماری قرار نگرفته‌اید.
تشخیص پسوریازیس چگونه است؟
در اکثر اوقات پزشکان متخصص می‌توانند با معاینات بالینی و بدون انجام آزمایش این بیماری را شناسایی کنند. علائم این بیماری نسبت به سایر مشکلات پوستی واضح‌تر بوده به همین دلیل شناسایی آن سخت نیست. اگر پزشک مشکوک به وجود بیماری پسوریازیس شو، از بیمار سوالاتی در مورد سایر مشکلات پوستی و سوابق فامیلی می‌پرسد.
در بعضی مواقع نیز در صورتی که فرد به نوع نادر این بیماری مبتلا شود باید آزمایشات تکمیلی را که توسط پزشک تجویز می‌شود را انجام دهد. یکی از این آزمایشات تکمیلی، آزمایش بیوپسی بوده که در آن یک نمونه کوپه از بخشی از پوست گرفته می‌شود و به آزمایشگاه تشخیص طبی فرستاده شده تا به صورت دقیق بیماری تشخیص داده شود.