ویروس واریسلا-زوستر در بدن عفونت ایجاد کرده و باعث به وجود آمدن بیماری زونا (Shingles) می‌شود. این ویروس، ویروس بیماری آبله مرغان نیز بوده و قادر است بعد از تمام شدن بیماری آبله مرغان مدت زیادی درون سیستم عصبی بدن بماند و مجددا به شکل مریضی زونا خود را نشان دهد.
بیماری پوستی زونا به هرپس زوستر نیز معروف بوده و بیشتر افراد بالای 50 سال را درگیر خود می‌کند. بیماری زونا کودکان را به ندرت درگیر خود کرده ولی اگر آن را مبتلا کند زخم‌ها دردناک و عمیقی به وجود می‌آورد. در بیشتر اوقات این بیماری طی دو الی سه هفته بهبود پیدا می‌کند، هر فرد به ندرت بیشتر از 1 بار به بیماری زونا مبتلا می‌شود، ولی بر اساس گزارشات مرکز کنترل و پیشگیری بیمار (CDC) که در ایالات متحده صورت گرفت، حدودا از هر 3 نفر، 2 نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. در ادامه با داروخانه آنلاین دارو247، تا با بیماری زونا و علائم آن بیشتر آشنا شوید.
بیماری زونا چیست؟
بیماری زونا عفونتی ویروسی بوده قسمتی از پوست و عصب را به صورت راش‌های بسیار دردناک درگیر خو می‌کند. ویروس واریسلا زوستر (Varicella Zoster) که همان ویروس خاموش شده آبله مرغان است این بیماری را ایجاد می‌کند، برای نخستین بار این ویروس باعث ایجاد بیماری آبله مرغان شده و بعد از اینکه به صورت کامل بیماری آبله مرغان بهبود یافت، به مدت طولانی در سلول‌های عصبی باقی مانده و مجددا باعث ایجاد بیماری زونا می‌شود.
شروع بیماری راش زونا به شکل برجستگی‌های کوچک بوده که با سایر قسمت‌های پوست تفاوت دارد. رنگ این دانه‌های تاول دار در پوست‌های تیره، خاکستری، صورتی، قهوه‌ای یا بنفش است. ولی در پوست‌های روشن به رنگ قرمز میباشد.
علائم بیماری زونا
این بیماری با برخی از علائم و نشانه‌ها همراه بوده که علائم اولیه آن عبارتند از:
- احساس سوزن سوزن شدن در زیر پوست قسمت‌های درگیر
- ایجاد تاول‌های خوشه‌ای شکل که به خودی خود باز می‌شوند
- احساس درد آزاردهنده و مبهم در قسمت‌های درگیر
- دانه‌های قرمز به شکل دسته‌ای
بعضی از افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند علائم بیشتری دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
پیشنهاد مطالعه : بیماری گال
- تب و لرز
- ضعف عضلانی
- سردرد
- احساس خستگی
چه چیزی باعث بیماری زونا می‌شود؟
ویروس عفونی واریسلا زوستر موجب بروز این بیماری می‌شود. این ویروس در بدن ابتدا باعث بروز بیماری آبله مرغان شده که به احتمال زیاد هر کوکی آن را تجربه کرده است. ولی زنان باردار و بزرگسالان نیز ممکن است به آبله مرغان با شدت بیشتری مبتلا شوند. بعد از اینکه آبله مرغان به صورت کامل بهبود پیدا کرد، به صورت خاموش ویروس واریسلا زوستر درون سلول‌های بافت‌های عصبی که در نزدیکی نخاع وجود داشتن باقی می‌ماند.
هنوز به صورت دقیق مشخص نشده است که دلیل فعال شدن دوباره این ویروس پس از گذشت سال‌ها چیست. ولی بر اساس حدس برخی از پژوهشگران، سیستم ایمنی ضعیف میتواند دلیل بازگشت مجدد این ویروس از درون رشته‌های عصبی بر روی پوست باشد.
زونا کدام قسمت بدن را درگیر می‌کند؟
برجستگی‌های کوچک بیماری زونا بعد از چندین روز به شکل تاول‌هایی که پر از مایع هستند در می‌آیند. اغلب پس از گذشت 7 الی 10 روز، تاول‌ها خشک شده و به شکل پوسته پوسته تبدیل می‌شوند، بیماری آبله مرغان تمام نواحی بدن را درگیر می‌کند ولی بیماری زونا برعکس آن، فقط در نیم تنه بالایی بدن پخش می‌شود. زخم‌ها و تاول‌های بیماری زونا در نواحی که رشته عصبی دارند از قبیل گردن، شکم، پشت و سینه به وجود می‌آیند.
انواع زونای خطرناک
این بیماری معمولا بسیار خطرناک نبوده و آسیب جدی به بدن وارد نمی‌کند. ولی زمانی که در نواحی حساس جاهایی که تاول دارند ایجاد شوند خطرناک است. انواع مختلف خطرناک زونا عبارتند از:
- زونای صورت
- زونای چشمی
- زونای کمر و باسن
در ادامه به توضیح هر کدام از این موارد می‌پردازیم:
زونای صورت
در بعضی اوقات فقط یک طرف صورت به بثورات پوستی دچار می‌شوند. در صورتی که محل ایجاد این بثورات به گوش نزدیک باشد ممکن است باعث عفونت گوش شوند. از عوارض مهم این نوع زونا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از دست دادن شنوایی
- اختلال در تعادل
- ضعف در عضلات صورت
همچنین زونای درون دهان نیز ممکن است دردناک باشد. این زونا خوردن را سخت کرده و ممکن است بر روی حس چشایی نیز تاثیرگذار باشد. اگر پشت سر دچار به بثورات پوستی شد امکان دارد موقع شانه زدن در پوست حساسیت ایجاد کرده و اگر این مشکل درمان نشود، لکه‌های طاسی بر روی سر دائمی می‌شود.
زونای چشمی
بثورات دارای تاول به طور معمول در زونای چشمی، اطراف پیشانی، پلک‌ها و یا در کنار و نوک بینی مشاهده می‌شوند. عوارض و علائم زونای چشمی عبارتند از :
- احساس سوزن سوزن
- ضربان در چشم
- قرمزی، پارگی، تورم و تاری دید
بعد از بهبود بثورات در این نواحی امکان دارد که چشم احساس درد کنید تا اثرات آسیب عصبی به صورت کامل از بین برود. در اغلب افراد این درد به طور کامل بهبود پیدا می‌کند. اگر این بیماری درمان نشود با مشکلات جبران ناپذیری مانند از دست دادن بینایی، تورم قرنیه و زخم‌های همیشگی همراه است.
مطالعه بیشتر : آلرژی فصلی | علائم و درمان آن را بیشتر بشناسید!
زونای کمر و باسن
امکان بروز این بیماری در نواحی باسن و کمر نیز وجود داشته که نشانه‌های متداول آن فقط در یک طرف از این نواحی بروز پیدا می‌کند.
داروها درمان بیماری زونا
بر اساس تجویز پزشک متخصص عفونی داروهای زیر بر روی تسکین علائم زونا موثر است:
| نوع | هدف | دفعات مصرف | نحوه مصرف |
| ضد ویروس‌ها از قبیل والاسیکلوویر، آسیکلوویر، و فامسیکلوویر | تسریع بهبودی و کاهش درد | مطابق با تجویز پزشک | خوراکی |
| ضد التهاب‌ها از قبیل ایبوپروفن | کاهش تورم و درد | هر 6 تا 8 ساعت | خوراکی |
| ضدتشنج‌ها یا داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای | درمان درد طولانی مدت | 1 تا 2 بار در روز | خوراکی |
| آنتی‌هیستامین‌ها همچون دیفن‌هیدرامین (بنادریل) | درمان خارش | هر 8 ساعت | خوراکی |
| کر‌م‌ها، ژل‌ها یا چسب‌های بی‌حس‌کننده همچون لیدوکائین | کاهش درد | استفاده در صورت نیاز | موضعی |
راه‌های انتقال زونا چیست؟
همانطور که گفتیم عامل بیماری زونا، ویروس واریسلا-زوستر بوده که این ویروس نمی‌تواند از طریق هوا از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا کند. تنها راه انتقال این بیماری تماس با ترشحات خروجی فردی که بیماری زونا مبتلا شده به صورت مستقیم میباشد. در این حال امکان دارد که مبتلا به آبله مرغان شده و زونا نگیرید. در نتیجه اصلا نگران استفاده از ظروف، سرفه و یا عطسه فرد مبتلا به زونا نباشد.
عوامل خطر برای مریضی زونا
- عوامل زیر خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد:
- اضطراب و استرس شدید
- سن بیش از 50 سال
- کاهش قدرت دفاعی بدن با ابتلا به بیماری HIV یا سرطان
- واکسینه نشدن آبله مرغان در کودکی یا بزرگسالی
- استفاده به مدت طولانی از بعضی از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند همچون استروئیدها
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به دلیل پرتو درمانی یا شیمی درمانی
پیشنهاد مطالعه : بیماری ام اس چیست؟ توضیح علائم و درمان
عوارض نادر هرپس زوستر (زونا)
این بیماری ممکن است با عوارضی همراه باشد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- از دست دادن بینایی و سایر مشکلات چشمی
- پنومونی
- احساس درد (به علت درگیری اعصاب بدن مدت طولانی بعد از بهبودی کامل
- فلج صورت یا التهاب مغز به علت اثرگذاری این بیماری بر روی اعصاب خاص (سندروم رامسی هانت)
- احساس درد شدید در یک گوش یا از دست دادن شنوایی
- از بین رفتن حس چشایی یا سرگیجه
- عفونت‌های باکتریایی به همراه تورم، قرمزی و احساس داغی پوست
توجه داشته باشید که اگر بیماری زونا به موقع درمان نشود، امکان دارد به خود عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.