تشخیص و درمان سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کرونا

سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کرونا سه بیماری مشابه و شایع بوده که با شروع شدن فصل پاییز و نوسانات زیاد آب و هوا، شیوع آنها افزایش پیدا کرده و افراد بیشتری به این بیماری‌ها مبتلا می شوند. نزدیک به 4 سال است که ویروس کرونا ( کووید 19 ) نیز همراه با دو ویروس دیگر شیوع بیشتری پیدا کرده و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی را چند برابر کرده است. به علت شباهت علائم سه بیماری کرونا، سرما خوردگی و آنفولانزا تشخیص و افتراق آنها گاهی دشوار است. در ادامه با ما همراه باشید تا با علائم، راه‌های پیشگیری و درمان این 3 بیماری ویروسی آشنا شوید.

سرماخوردگی

سرماخوردگی و عوامل آن

برعکس باورعمومی تحقیقات متعددی نشان داده حضور در محیط و هوای سرد عامل اصلی سرماخوردگی نیست اگرچه تغییرات فصلی و سرمای هوا می تواند در کاهش پاسخ ایمنی راه های تنفسی نسبت به ویروس های عامل سرماخوردگی و تکثیر و انتشار راحت تر این ویروس ها تاثیر داشته باشد. سرماخوردگی یک عفونت ویروسی خفیف دستگاه تنفسی فوقانی بوده که باعث درگیری مخاطات بینی ، سینوس ها حنجره و گلو می گردد.بیش از 200 نوع ویروس شناخته شده که می توانند باعث ایجاد علائم سرماخوردگی گردند که رایج ترین این ویروس ها خانواده رینوویروس ها هستند.

علائم ویروس سرماخوردگی در بزرگسالان

انتظار می رود که به طور کلی سرماخوردگی در بزرگسالان با علائم خفیف نمایان شده که بیشتر شامل علائم درگیری مخاطی دستگاه تنفسی فوقانی باشد و این علائم به خودی خود ظرف 7 تا 10 روز بهبود یابند.

برخی علائم و نشانه‌های ویروس سرماخوردگی عبارتند از:

• آبریزش بینی یا گرفتگی و احتقان بینی
• عطسه کردن که علت عطسه در این بیماری به دلیل تحریک مخاط بینی است
• ترشحات آبکی از بین
• سرفه
• گلو درد و گوش درد
• درد خفیف جسمانی و خستگی
• فشار در سینوس ها و سردرد خفیف
• تضعیف حس چشایی و بویایی
• آبریزش و خروج اشک از چشم‌ها

آنفلوآنزا

آنفلوآنزا و عوامل آن

آنفلوآنزا مانند سرماخوردگی عفونت ویروسی دستگاه تنفسی بوده که توسط خانواده ی ویروس های آنفلوآنزا ایجاد می گردد. علائم این بیماری از متوسط تا شدید بوده و به طور معمول 2 تا 4 روز بعد برخورد با ویروس در شخص ایجاد گشته و به مدت 2 تا 8 روز علائم ادامه میابد. این بیماری می تواند باعث ایجاد التهاب ریه ( پنمونی ) در اشخاص گشته که همراه با عفونت های باکتریایی باشد. به طور کلی چهار گونه ویروس آنفلوآنزا وجود دارد که به نام های A,B,C و D شناخته می شوند که نوع A و زیرگونه های آن باعث اکثر عفونت ها و علائم شدید آنفلوآنزا هستند.

علائم بیماری آنفولانزا

بسیاری از علائم آنفلوآنزا مشابه با علائم ویروس سرماخوردگی و کرونا بوده، در نتیجه نمی‌توان از روی بعضی از این نشانه‌ها نوع بیماری را به صورت دقیق تشخیص دارد. برخی از نشانه‌های آنفولانزا عبارتند از:

• تب و لرز
• خستگی و بدن درد
• ضعف و بی حالی
• گلو درد
• سرفه شدید معمولا به صورت خشک
• سردرد شدید
• آبریزش بینی ملایم با عطسه های خفیف و یا بدون عطسه
• تهوع و اسهال بیشتر در اطفال

همانطور که بیان شد آنفلوآنزا می تواند باعث التهاب ریه ( پنمونی / نمونی ) شود که این مورد به علت شدت تکثیر خود ویروس و یا به واسطه ی همراهی عوامل باکتریایی بوده که در این شرایط معمولا تب شدید و خلط رنگی مشاهده شده که نیاز به تجویز آنتی بیوتیک است.

کرونا ( کووید 19 )

کرونا و عوامل آن

خانواده ی ویروس های کرونا همواره یکی از خانواده ویروس های عامل سرماخوردگی بوده است با این وجود در سال 2019 گونه ی جدیدی ازین خانواده تحت عنوان SARS-CoV-2 ( سارس کووید 2 ) در چین مشاهده شد که باعث پاندمی کووید 19 در سراسر جهان گردید. امروز پس از گذشت چندین سال همچنان این ویروس و واریته های آن در جهان شیوع داشته و اگرچه با شدت و مرگباری کمتر از نمونه های اولیه تبدیل به یک بیماری ماندگار فصلی شده و هنوز باعث بیماری کرونا می گردند.

علائم کرونای جدید در سال 2023

کرونای رایج 2023 واریته ی امیکرون بوده که با وجود سرایت سریع مرگباری کمتری نسبت به گوناهایی مانند دلتا دارد و بر اساس مطالعات انجام شده بر روی سویه جدید کرونا، علائم اولیه این بیماری گلو درد شدید و خستگی بوده. سایر علائم شایع و مهم این بیماری عبارتند از:

• تب و لرز
• سرفه خشک
• خستگی و درد بدنی
• ضعف و بیحالی
• سختی و کوتاهی تنفس
• گلو درد شدید
• از دست دادن حس چشایی و بویایی
• اسهال
• تهوع و استفراغ
• گرفتگی و آبریزش بینی خفیف معمولا بدون عطسه
• سردرد

• سایر علائم رایج کووید :
• ضربان قلب بالا
• احساس درد و سوزن سوزن شدن مفاصل
• اختلالات خواب و تغییر خلق
• گیجی، افسردگی و استرس

توجه داشته باشید علائم کووید اگرچه شبیه آنفلوآنزا و سرماخوردگی است اما مواردی مانند گرفتگی و سختی در تنفس، از دست دادن حس چشایی و بویایی، سرفه ی خشک بدون عطسه از جمله علائم افتراقی بوده که باید به آنها توجه داشت و اکثر علائم مانند آنفلوآنزا با شدت بالا نمایان می شوند.

تشخیص افتراقی سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا

در طول این مقاله به بسیاری از علائم اختصاصی هر بیماری اشاره شد، با این وجود کمی بیشتر به افتراق و تشخیص هر یک از این بیماری ها می پردازیم .

سرماخوردگی یکی از متداول‌ترین و شایع‌ترین بیماری های ویروسی است می‌توان گفت هر فرد بالغ سالانه به طور میانگین 2 تا 3 بار سرما می‌خورد. علائم این بیماری بیشتر مربوط به بخش فوقانی دستگاه تنفسی بوده و علائمی از قبیل آبریزش بینی، سوزش گلو و درد سینوس در آن انتظار می رود. این ویروس از طریق سایر افراد و یا سطوح آلوده به سادگی به سایرین انتقال پیدا می‌کند. آنفلوآنزا و سرماخوردگی دو بیماری با علائم نسبتا مشابه هستند. توجه داشته باشید که بیماری سرماخوردگی خطر کمتری نسبت به بیماری آنفلوآنزا دارد. لازم به ذکر است که بیماری سرماخوردگی در بعضی از مواقع ممکن است منجر به بروز عفونت‎های ثانویه از قبیل عفونت گوش و گلو گردد. ولی بیماری آنفولانزا ممکن است منجر به عوارض بسیار شدیدی همچون ذات‌الریه (پنومونی) شود.علائم این دو بیماری تفاوت کمی با هم داشته اما به طور کلی بیماری آنفلوآنزا شدید تر با علائم متنوع تر و معمولا همراه تب و خستگی بدنی ظاهر می شود.

از روش‌های تشخیص و افتراق بیماری کرونا از سرماخوردگی می‌توان به مدت زمان بروز نشانه‌های آن بیماری اشاره کرد. علائم ویروس سرماخوردگی طی 1 تا 3 روز در بدن خودشان را نشان داده و پس از 5 روز این نشانه‌ها به اوج خود می‎رسند. به طور معمول پس از گذشت 7 الی 10 روز به صورت کامل علائم از بین رفته و فرد بهبود پیدا می‌کند. در صورتی که این علائم پس از گذشت 7 روزدر کرونا شدیدتر شد و یا پس از گذشت 10 روز همچنان ادامه داشته که باید حتما به پزشک مراجعه کرد و همان طور که پیشتر هم مطرح شد علائم کرونا شدید تر بوده و سرفه ی خشک و تنگی نفس، ضعف و بی حالی در این بیماری برعکس سرماخوردگی مشاهده می شود.

آنفلوآنزا و کووید از نظر علائم شباهت های زیادی به یکدیگر داشته و تشخیص افتراقی آنها با یک دیگر مشکل است اما به طور کلی در کوویید تنگی نفس و از دست دادن حس چشایی و بویایی و ضعف بدنی بسیار شایع تر از آنفلوآنزا بوده و در آنفلوآنزا احتمال تب و درد عضلات و مفاصل رایج تر است.

به طورکلی مصرف آنتی بیوتیک در درمان عفونت های ویروسی نقشی ندارد اما همان طور که اشاره شد بسیاری ازین عفونت ها راه را برای عفونت های باکتریال هموار کرده که آنتی بیوتیک برای درمان آنها لازم است. به طور کلی در صورت مشاهده ی تب شدید ( بالای 39.5 درجه ) و یا خلط رنگی حتما به پزشک مراجعه نمایید زیرا ممکن است نیاز به تجویز آنتی بیوتیک وجود داشته باشد.

راه‌های پیشگیری از بیماری های ویروسی تنفسی

طبیعتا همیشه پیشگیری از بیماری به درمان ارجح بوده و پیشگیری از اکثر بیماری های تنفسی مشابه هم می باشد. در نتیجه در فصل‌های سرد که آمارابتلا به بیماری‌های سرماخوردگی ، آنفولانزا و کرونا بیشتر است، بهتر است بعضی از اصول بهداشتی را بیشتر رعایت کنیم.
بعضی از این اصول‌ بهداشتی عبارتند از:

• شست وشوی مداوم دست‌ها
• پرهیز از لمس صورت و چشم ها
• حفظ فاصله با افراد مشکوک به بیماری
• استفاده از ماسک پرستاری و یا N95

توجه نمایید

ویروس در محیط‌های سر بسته از قبیل محیط کاری، مدرسه و غیره به راحتی پخش شده و می تواند بقیه افراد را مبتلا کند. در نتیجه در این فضاها باید فاصله خود را با فرد دارای علائم حفظ نموده و از بودن به مدت طولانی در فضای بسته و شلوغ در صورت امکان پرهیز نمایید.

بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کرونا شست‌و‌شوی دست‌ها به همراه آب و صابون است. اگر به آب و صابون دسترسی نداشتید، می‌توانید از محلول‌ها و یا ژل‌های ضد عفونی کننده که حاوی الکل 70 درصد هستند استفاده نمایید.

پوست شما یک سد دفاعی طبیعی در مقابل بیماری هاست، لازم به ذکر است که ویروس از طریق دهان، بینی و یا چشم وارد بدن شده و تا زمانی که این ویروس به بدن نفوذ نکرده فرد به بیماری های مذکور مبتلا نمی ‎شود. به همین دلیل برای جلوگیری از این اتفاق از لمس صورت خود با دست آلوده پرهیز کنید.

رطوبت طبیعی بینی و سلامت مخاط آن به صورت سدی در برابر ورود ویروس ها عمل کرده، در فصول سرد و خشک با شستشوی دهان و بینی به کمک اسپری و ادوات مخصوص و استفاده از بخورها خصوصا بخورهای گیاهی شما به حفظ رطوبت و سلامت مخاطات کمک نموده و احتمال ابتلا به این بیماری های ویروسی را کاهش می دهید.

خوشبختانه امروز برای دو بیماری کرونا و آنفلوآنزا واکسیناسیون سالیانه صورت می پذیرد. اگرچه تزریق واکسن علیه این دو بیماری به معنی مصونیت کامل شما نیست اما می تواند شدت ابتلا و علائم بعدی را به طور چشم گیری کاهش دهد. پس به هشدار ها در خصوص شیوع این دو بیماری توجه نموده و سعی کنید موارد مذکور جهت پیشگیری را در این بازه با جدیت بیشتری رعایت نمایید.

درمان سرماخوردگی، کرونا و آنفولانزا

بیماری‌های ویروسی مانند کرونا، سرماخوردگی و آنفولانزا می توانند باعث عوارض و عواقب متعددی گردند به همین دلیل وقتی علائم این بیماری‌ها را مشاهده نمودید باید حتما جهت درمان هر چه سریع تر اقدام نمایید، اقدامات درمانی سریع می تواند شدت و طول مدت بیماری را کاهش دهد. توجه داشته باشید در صورت بروز هر گونه علائم شدید مانند تب شدید، تهوع ، گلودرد شدید، گوش درد و یا شک در ابتلای به بیماری کرونا پیش از استفاده از داروهای ضد احتقان و آنتی بیوتیک ها، حتما به پزشک مراجعه نموده و از خود درمانی پرهیز کنید.

در مواردی که علائم بیماری خفیف بوده ، می‌توان بیماری را در خانه نیز درمان نمود. بعضی از این مراقبت‌های خانگی عبارتند از:

• استراحت شخص بیمار
• حفظ فاصله از سایر اشخاص
• استفاده از بخور و شستن بینی و سینوس ها
• غرغره کردن آب نمک
• تغذیه ی مناسب مانند خوردن سوپ مرغ و آب گوشت گرم
• استفاده از آبمیوه‌ها طبیعی و ویتامین ها مانند ویتامین C

در صورت سردرد، درد بدنی خفیف و یا تب پایین می توانید از مسکن هایی مانند استامینوفن، ژلوفن و یا دیکلوفناک استفاده نمایید.

در صورت احتقان، گرفتگی بینی، آبریزش و درد سینوس ها ضمن استفاده از بخور و شستشوی بینی به کمک سرم و یا محلول ها و اسپری های آماده شستشو پیشنهاد می کنیم از آنتی هیستامین ها همچون آنتی هیستامین دکونژستانت ، شربت دیفن هیدرامین، قرص فکسوفنادین ( تلفست ) و یا قرص های سرماخوردگی استفاده نمایید.

توجه نمایید

بسیاری از داروهای سرماخوردگی رایج مانند سرماخوردگی بزرگسالان ( Adult Cold ) ،کوریزان ، فلوسیپ و… حاوی مسکن و آنتی هیستامین ها بوده و استفاده همزمان آنها با هم خصوصا در مقادیر زیاد می تواند باعث تداخلات دارویی شدید و خطرناک گردد.

از شستشوی سینوس ها و بینی با آب معمولی پرهیز نمایید زیرا در برخی موارد استفاده از آب معمولی می تواند باعث آسیب و حتی بیماری زایی در اشخاص گردد. در صورت عدم دسترسی به محلول های آماده می توانید از آب جوشیده سرد شده و نمک خانگی استفاده نمایید.

مطلب مهم همیشگی آنتی بیوتیک ها در درمان بیماری ویروسی نقشی نداشته و صرفا در مواردی که احتمال وجود عفونت باکتریایی همراه توسط پزشک تشخیص داده شده تجویز می شوند. آنتی بیوتیک انتخابی برای دستگاه تنفسی فوقانی در بسیاری از موارد کوآموکسی کلاو و یا آزیترومایسین می باشد.

سخن پایانی

هرساله هنگام شروع شدن فصل پاییز آمار مبتلا شدن به عفونت های ویروسی از جمله سرماخوردگی ،آنفولانزا افزایش پیدا می‌کند. در این مقاله علائم بیماری‌های سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا را مورد بررسی قرار دادیم و روش‌های افتراق پیشگیری و درمان آن‌ها را بررسی نمودیم به یاد داشته باشید این مقاله صرفا جهت اطلاع رسانی و افزایش اطلاعات شما آماده سازی شده و حتما در موارد بروز علائم شدید به پزشک مراجعه نموده و یا از داروساز متخصص مشورت بگیرید. در آخر امیدواریم این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد و به کمک آن پاییز و زمستان خوب و سالمی را تجربه نمایید.